30/03/12

El valle de los lobos - Pág. 99

GALLEGO GARCÍA, Laura. Crónicas de la torre. El valle de los lobos. Madrid: SM, 2010. ISBN 978-84-675-3967-7.

" Dana llegó a su cuarto y se sentó junto a la ventana, para pensar.
Plenilunio. ¿Significaba aquello que solo podría ver al unicornio bajo la luna llena? A pesar del tiempo transcurrido, Dana recordaba muy bien la advertencia del Maestro de no salir de la Torre de noche. "Pero entonces yo era una niña", pensó la chica. "Y ahora ya domino tres elementos y conozco muchas formas de vencer a una jauría de lobos hambrientos".
- Sé que podría enfrentarnos a ellos -murmuró a media voz.
- ¿Enfrentarte a quién?
Dana no necesitaba volverse para saber que se trataba de Kai, que acababa de entrar.
- A los lobos.
Kai se reunió con Dana en la ventana, y ella le contó enseguida todo lo que había averiguado. Inmediatamente en los ojos verdes del muchacho se encendió una chispa que Dana conocía muy bien: el ansia de aventuras.
- ¡Qué bien, un misterio! La vida en este sitio empezaba a ser demasiado aburrida. ¿Cuándo es el próximo plenilunio?
- Aguarda un momento, Kai. Antes que nada deberíamos averiguar quién es esa mujer y desde dónde se pone en contacto con nosotros. Tal vez sea una trampa.
- ¿Lo crees así?
En el tono de voz de Kai había un cierto matiz irónico. Dana suspiró, rendida. Su amigo la concoía demasiado bien.
- De acuerdo, no -admitió-. No parece malvada. Pero, entonces, ¿por qué se oculta del Maestro?"


29/03/12

Especial reforma laboral

Hoxe hai convocada unha folga xeral en protesta pola reforma laboral do actual goberno. Tomádevos o día con calma, procurade distintas visións do tema e, sobre todo, non esquezades o humor (que, a este paso, será das poucas cousas que nos queden ós traballadores!).








O Bichero: Outra volta de tuerca


28/03/12

Vidas xitanas



Fai uns días inaugurouse en Granada a exposición Vidas gitanas, que reúne máis de 400 documentos (fotografías, vídeos, obxectos cotitidianos...) para amosarnos como foi a vida para os xitanos españois dende que chegaron á Península en 1425. En especial queren desmontar mitos e ensinarnos que o mundo xitano actual é moi heteroxéneo e non se reduce ó tópico de vidas marxinais.

Como afirman os responsables da exposición, "España tamén é xitana. A cultura española é, nunha grande medida, debedora do xitano". En Torneiros, con 80 alumnos desta etnia, non nos cabe ningunha dúbida de que non podemos entender a nosa cultura e a nosa historia sen Camarón, Lorca, Carmen Amaya, Julio Romero de Torres e tantos outros.

Se por casualidade pensades ir a Andalucía en Semana Santa, non deixedes de ver esta exposición e contarnos todo, todo, todo! Para máis información, este enlace. E aquí tedes unha mostra das fotografías que hai expostas.






Na biblioteca, Cuentos tradicionales gitanos e triple CD de Camarón á vosa disposición, para paios e xitanos, rubios e morenos, altos e baixos, e os femininos deses adxectivos.

Fotografía: "Jiménez", de Inés Montenegro

27/03/12

Táboa periódica de vídeos

Neste enlace, a táboa periódica de elementos dun xeito moi curioso: cada elemento aparece representado nun vídeo no seu estado normal, ou explotando, ou... Facede clic neles para ir véndoos.

Está feita pola Universidade de Nottingham. A pregunta que vos facemos é: cal é o vídeo máis interesante? E o máis sorprendente? E o máis friqui?

26/03/12

O inglés e a desaparición das linguas

Neste contexto mundial no que cada dúas semanas morre unha lingua, a veterana profesora de inglés Patricia Ryan pregunta provocadoramente: o mundo, ó centrarse no inglés, está impedindo a difusión de grandes ideas noutras linguas? (Por exemplo: que pasaría se Einstein tivera que ter aprobado o examen de inglés TOEFL?). Unha apasionada defensa da traducción, das linguas minoritarias e da difusión de ideas.

O vídeo, en inglés, está subtitulado en castelán, e tedes debaixo a transcrición da charla.





Sé lo que están pensando. Creen que me he perdido, que alguien va a subir al escenario para devolverme a mi sitio amablemente. Siempre me pasa lo mismo en Dubái. "¿De vacaciones, señora?". "¿Vino a visitar a sus hijos? ¿Cuánto tiempo se quedará?".

De hecho, creo que todavía un poco más. He vivido y trabajado en el Golfo durante más de 30 años.   Durante este tiempo, he visto muchos cambios. Esa cifra es impactante. [Lenguas del mundo. Hoy: 6000. En 90 años: 600]. Hoy quiero hablarles de la desaparición de lenguas y de la globalización del inglés. Quiero hablarles de mi amiga, profesora de inglés para adultos en Abu Dabi. Un buen día, decidió llevarlos al jardín para enseñarles vocabulario. Pero fue ella la que terminó aprendiendo todas los términos árabes para las plantas locales, así como sus usos: médicos, cosméticos, gastronómicos, paramédicos... ¿Cómo sabían todo eso sus alumnos? Lo habían aprendido de sus abuelos o incluso de sus bisabuelos. No hace falta que les diga lo importante que es la comunicación intergeneracional.

 Sin embargo, hoy día las lenguas están desapareciendo más rápido que nunca. Cada 14 días desaparece una lengua; y, simultáneamente, el inglés es la lengua mundial por excelencia. ¿Podría haber alguna conexión? Realmente no lo sé. Pero sé que he presenciado muchos cambios. Cuando llegué al Golfo, vine a Kuwait, cuando todavía era un lugar inhóspito. No hace tanto de eso. Bueno, de eso sí que hace mucho. No obstante, el British Council me contrató junto a otros 25 profesores. Fuimos los primeros no-musulmanes que dimos clases en los colegios públicos de Kuwait. Nos llamaron para enseñar inglés porque el gobierno quería modernizar el país y darle poder a sus ciudadanos a través de la educación. Y, por supuesto, Reino Unido sacaba provecho de su magnífica riqueza petrolera.

Bien. El mayor cambio que he presenciado... cómo la enseñanza del inglés ha pasado de ser una práctica beneficiosa para ambos a convertirse en el enorme negocio internacional que es hoy. Nunca más una lengua extranjera más en el plan de estudios, ni el dominio exclusivo de la madre patria inglesa. Y todas las naciones angloparlantes se han subido al carro. ¿Y por qué no? Después de todo, según el último ranking mundial de universidades, las mejores se encuentran en Reino Unido y EE. UU. Y por eso todos quieren una educación en inglés. Pero si no eres nativo tendrás que pasar un examen.

¿Es correcto rechazar a un estudiante solo por su conocimiento lingüístico? Quizá hay un ingeniero informático que es un genio. ¿Necesita el mismo conocimiento lingüístico que un abogado? No lo creo. Los profesores de inglés los rechazamos cada dos por tres. Les decimos "stop" y paramos su futuro. Ya no podrán perseguir su sueño hasta que aprendan inglés. Déjenme ponerles un ejemplo: si yo conociera a un holandés que tuviera la cura para el cáncer, ¿le impediría entrar en mi universidad británica? No lo creo. Pero eso es exactamente lo que hacemos. Los profesores de inglés somos los porteros. Si no nos satisfaces, es que tu inglés no es lo suficientemente bueno. [Control de muchachas]. Darle tanto poder a unos pocos puede ser muy peligroso. Los límites podrían ser demasiado universales...

Bueno, "¿Y qué pasa con la investigación?" os preguntaréis. "Está toda en inglés". Los libros están en inglés, las revistas científicas también... pero eso es una profecía autocumplida. Cumple los requisitos lingüísticos y se perpetúa. ¿Qué ha pasado con la traducción? En el Renacimiento islámico se traducía muchísimo. Traducían del latín y el griego al árabe y al farsi, y de esas a las lenguas germánicas y romances de Europa. Y así iluminaron la Edad Media europea. No me entendáis mal: profesores de inglés, no estoy en contra de lo que enseñáis. Me encanta que tengamos una lengua mundial. Hoy la necesitamos más que nunca. Pero no debe ser un obstáculo. ¿De verdad queremos quedarnos con 600 lenguas y que la principal sea el inglés o el chino? Necesitamos mucho más. ¿Dónde poner los límites? Nuestro sistema equipara inteligencia con saber inglés, algo completamente arbitrario.

Me gustaría recordarles que los gigantes en los que se apoya la intelectualidad actual para avanzar no tenían que pasar un examen, ni siquiera tenían que saber inglés. Un claro ejemplo: Einstein. De hecho, recibía clases de refuerzo en el colegio porque era disléxico. Afortunadamente para el mundo, no tuvo que aprobar un examen de inglés, porque el TOEFL, el examen de inglés estadounidense, no existía antes de 1964. Ahora se han disparado y hay cientos de exámenes de inglés. Millones y millones de estudiantes se examinan todos los años. Podríamos pensar que la matrícula no es demasiado cara, pero es prohibitiva para millones de personas pobres. Los estamos rechazando de entrada.

Eso me recuerda un titular reciente: "La educación: la gran brecha". Ahora lo entiendo, entiendo por qué a tantos les interesa el inglés. Quieren darle a sus hijos la mejor preparación, y para eso necesitan una educación occidental. Porque, por supuesto, los mejores trabajos son para aquellos que estudian en universidades occidentales. Es un círculo vicioso.

Bien, déjenme contarles una historia sobre dos científicos ingleses. Estaban llevando a cabo un experimento genético sobre los miembros anteriores y posteriores de animales, pero no conseguían los resultados deseados. No sabían qué hacer, hasta que llegó un científico alemán que se dio cuenta de que utilizaban dos palabras diferentes, miembro posterior y anterior, mientras que la genética no los distingue, al igual que el alemán. ¡Bingo! Problema resuelto. Si no puedes elaborar un pensamiento, estás bloqueado. Pero si otra lengua puede hacerlo, entonces, así, cooperando, podemos aprender y conseguir mucho más.

Mi hija llegó a Inglaterra desde Kuwait. Había estudiado ciencias y matemáticas en árabe en la escuela media. Tenía que traducirlo al inglés en su escuela primaria, y era la mejor de la clase en esas asignaturas; lo que nos muestra que no reconocemos lo suficiente lo que los estudiantes extranjeros saben en su propia lengua. Cuando una lengua muere, no sabemos lo que se pierde con ella.

No sé si habrán visto una noticia reciente: la CNN le dio su premio a los Héroes a un joven pastor keniata. No podía estudiar por la noche como el resto de los chicos porque la linterna de queroseno suelta humo y le dañaba los ojos; y, de todas formas, nunca tenía suficiente queroseno... ¿qué representa para ustedes un dólar al día? Así que inventó una linterna solar que no gasta. Y ahora todos lo niños de su aldea pueden sacar las mismas notas que aquellos que tienen electricidad en casa.   Cuando recibió el premio, hizo una declaración enternecedora: "Los jóvenes de África, un continente oscuro, pueden llenarla de luz". Una idea sencilla que puede tener consecuencias de gran alcance.

 Aquellos que no tienen luz, ya sea física o metafórica, no pueden aprobar nuestros exámenes, y nunca sabremos todo lo que saben. No nos quedemos todos, ellos y nosotros, en la oscuridad. Celebremos la diversidad. Cuiden su lengua, utilícenla para compartir ideas.

23/03/12

Laura no deserto - Páx. 99


RIVEIRO COELLO, Antón. Laura no deserto. Vigo: Galaxia, 2011. ISBN 978-84-9865-395-3.


Esta novela, recén chegada á nosa biblioteca, está a ter unhas críticas boísimas. Non vola perdades!

"Entre todas elas, de súpeto, aparece unha instantánea en cor na que, co pano de fondo inconfundible da catedral de Notre-Dame, posa unha parella nun engruñado aceno de frío e felicidade. El leva un abrigo azul e mais un sombreiro de feltro; o rostro teno medio agachado no embozo dunha bufanda. E ela, moito máis nova, quizais a súa filla, leva un abrigo de pel e mais un paraugas na man esquerda. Está acubillada no abrazo do home. Hai algo familiar nela que me leva a coller a foto carné do moedeiro, a mesma que estaba entrañada nas páxinas de Balzac non tanto para sinalar o lugar exacto da lectura como para agachar unha intimidade, e non hai dúbida. O presaxio cúmprese. Trátase da mesma muller. E é esta confirmación a que me volve ao rostro do home para comprobar, con abraio, que esa ollada alegre pertence ao meu propio pai. Incrible! Papá en París? Non dou creto. Miro de calcular a súa idade nas engurras e coido que a foto debeu de ser tirada non hai moito tempo. Antes ou despois da morte de mamá? Por máis que o penso, non semella posible que papá, ese ser sedentario que non facía máis viaxes que as de Compostela ao Caramiñal e viceversa, puidese ir a París sen o sabermos a familia. Tivo que ser despois da morte de mamá porque a ela non se lle escaparía esa ausencia. Por riba, as roupas datan o inverno, unha estación na que a reclusión de papá aínda era maior. De primeiras, eu aínda podería aceptar que esta foto non recolle máis que o intre ocioso nun congreso universitario ao que papá é convidado, e que esa muller moita máis nova ca el só é unha compañeira ou unha amiga. Pero o feito de que ela sexa a mesma da foto carné que estaba dentro das páxinas do libro de Balzac, e que papá, malia ser pouco falador, nunca nos confesase a súa estadía en París, fai que nese abrazo se intúa unha complicidade que transcende a amizade e semente en min unha morea de dúbidas para as que non teño respostas. Resístome a pensar que papá tivese unha amante. É algo impensable. Daquela, quen é esta muller que debe de ter, ano arriba ano abaixo, a miña idade? Unha impotencia toma conta de min e sinto unha sorte de odio vello cara a el por me ter agachado tantas cousas da súa vida".

Un fragmento máis grande neste enlace.

Reseña do libro en Caderno da crítica.

22/03/12

Os que lemos poesía...

Os que lemos poesía recomendámosvos:

LUJÁN, Jorge. Palabras manzana. Madrid: Anaya, 2003. ISBN 84-667-2474-5. A partir de 8 años.

Y si la poesía no es solo literatura,
y si la poesía no es solo sentimiento,
y si la poesía no es solo asonante y consonante,
octavas reales y liras y romances
y si descubrimos qué es gusto, tacto,
oído, olfato y vista
y si es memoria y añoranza...
... y si es juego...
... y si es...
Más información y unidad didáctica para profes y familias.



OSÉS, Beatriz. El secreto del oso hormiguero. Vigo: Faktoría K de libros, 2009. ISBN 978-84-96957-60-2. Ilustraciones de Miguel Ángel Díez. A partir de 8 años.

El viejo tigre, para no hacer daño a la niña, “guarda sus colmillos/ en un vaso de agua” y se dispone a leerle un cuento o a contarle distintas historias de animales para que la niña se duerma, para que la niña sueñe. Y todo, todo en voz baja, despacio, cadenciosamente, con ternura y sensibilidad. El secreto del oso hormiguero es, por lo tanto, la historia de un sueño, de cómo la niña acaba dormida gracias a la paciencia del tigre y cómo el tigre nos desvela los secretos de los animales y nos muestra que las apariencias engañan porque tanto el tigre, como el elefante, el león, los pequeños insectos, el camaleón y el oso hormiguero... tienen un alma transparente que acuna a la niña y le muestra otro universo en donde las cosas están en su sitio y en donde ni hay cocos ni monstruos ni engaños.
 Más información.


 CASTRO, Rosalía de. Escolma poética. Vigo: Faktoría K de libros, 2008. ISBN 978-84-96957-29-9. (1º ciclo ESO)

Fráxil e profunda, Rosalía de Castro transitou pola vida con palabras de revelación e misterio. Nun país sen voz propia, foi a primeira en atopar o nome non escrito das nosas cousas. Os libros Cantares gallegos e Follas novas, aos que pertencen os poemas desta escolma, son textos reivindicativos, que enxalzan a terra, a muller galega, os nenos, os vellos, os desposuídos... A poeta-muller nunha Galicia analfabeta no seu idioma, orfa de nenez, de saúde precaria e agoniada polas penas, que asumiu a defensa e canto do país, é un mito das letras e da galeguidade en calquera recuncho do mundo.

Belén Padrón dálle forma e cor a cada poema, plasmando nas súas ilustracións a súa visión do imaxinario ‘rosaliniano’. Imaxes de contido onírico e simbólico sobre o desamor, a morriña, a beleza da paisaxe, a vida da paisanaxe, as inxustizas sociais, a saudade e o desacougo interior.
Dispoñible na nosa biblioteca.


 WHITMAN, Walt y LONG, Loren (il.): El astrónomo. RBA Serres, 2006. ISBN: 84-7871-711-0. (1º ciclo ESO)


Un niño acude con sus padres a una conferencia de un sabio astrónomo. A medida que avanza la charla, el niño se siente más y más aburrido, incluso algo enfermo. Por eso decide salir de la sala para poder caminar solo «en el místico aire húmedo de la noche», contemplando, de vez en cuando, en delicioso y absoluto silencio, el asombroso espectáculo de las estrellas.

Este libro, inspirado en el poema de Walt Whitman Cuando escuché al sabio astrónomo, es un homenaje a la imaginación. Loren Long, uno de los más brillantes ilustradores de hoy en día, retoma aquí las sabias palabras de Whitman para crear un precioso relato acerca de la fascinación que un niño siente por el  cielo estrellado. 
Disponible en nuestra biblioteca. 




IRIBARREN, Karmelo C. Versos que el viento arrastra. Madrid, Ed. El jinete azul, 2010. ISBN 978-84-937902-5-7. (1º ciclo ESO)

Es este un libro poético, sobre todo, porque la mirada del autor ilumina aspectos de la realidad que estaban ocultos y que una vez desvelados producen una viva iluminación en el propio lector. Se cumple así una vez más esa función desveladora que la poesía posee.
Hay en estos versos que hoy comentamos una voluntad de sencillez y cotidianidad que los hará más cercanos a los jóvenes y que atrapará al lector desde el primer momento. Nada más abrir la primera página, K.C. Iribarren nos dice que
los libros
no son para mirarlos,
son para tocarlos,
abrirlos,
y leerlos
que es como entrar en ellos

y esto, unido a la delicadeza con que está confeccionado el propio libro, aumenta nuestro deseo de entrar en él.
Primeras páginas del libro.


CUNQUEIRO, Álvaro. Mar ao Norde. Cantiga nova que se chama Riveira. Poemas do si e do non. Vigo: Galaxia, 2004. ISBN 978-84-8288-665-7. (2º ciclo ESO)

Os tres primeiros poemarios de Cunqueiro, o triunfo definitivo da modernidade na poesía galega
Nestes poemarios o autor soubo conxugar o pulo creador das vangardas de principios do século XX coa inspiración herdada da poesía galego-portuguesa. A carón do simbólico e ousado itinerario de Mar ao norde, a perfección anovadora de Poemas do si e non compleméntase coa audaz recreación da tradición medieval en Cantiga nova que se chama riveira. Poesía escrita, por outra banda, en plena Segunda República, cando a cultura galega gozaba dun esperanzado período de esplendor.




ALONSO, Fran. Poetízate. Antoloxía da poesía galega. Vigo: Xerais, 2006. ISBN  84-9782-402-4. (2º ciclo ESO)

«A Poesía non morde. E, aínda que haxa quen pense o contrario, non é aburrida, romanticona nin difícil. Esta divertida antoloxía poética demostra o contrario. De Rosalía de Castro ás poetas novas, propoñémosche unha viaxe polos poemas máis próximos, divertidos e desenfadados da poesía galega. Poetízate é un libro pensado para as persoas que non están afeitas a ler poesía. ¿Para que? Para cantar, berrar, recitar, rapear, musicar, rebelarse contra o mundo ou só para falar suave na orella. Este é un libro para sentir, gozar e intuír a poesía. Así que, xa o sabes: poetízate. Espírito e contidos do libro Poetízate –que consta do propio corpus poético, un limiar e unha «visita guiada» a xeito de epílogo– é obra do escritor Fran Alonso e nace coa vocación de levar a poesía ás aulas dun xeito desenfadado e buscando sempre a complicidade e a proximidade co lector ou lectora adolescente. O corpus de Poetízate percorre toda a poesía galega desde Rosalía de Castro até a actualidade e consta de arredor de 200 poemas seleccionados de perto de 80 autoras e autores».
Unidade didáctica.


FERREIRO, Celso Emilio. Escolma poética. Vigo: Faktoría K de libros, 2008. ISBN 978-84-96957-30-5. Ilustracións de Baldo Ramos. (2º ciclo ESO)


Celso Emilio Ferreiro verqueu na súa obra poética o seu xeito de contemplar o mundo: comprometido, rebelde, crítico, mais tamén sensible, solidario, vangardista. A súa escolma reúne os versos máis senlleiros publicados en “Longa Noite de Pedra”, “Viaxe ao país dos ananos” e “Onde o mundo se chama Celanova”. Cada un deles pertence a unha época da súa vida: baixo a ditadura franquista, pola que estivo perseguido; no exilio, onde criticou a perda de identidade da colectividade galega no exterior; e a súa etapa en Madrid, onde a súa terra foi máis que nunca o seu punto de referencia vital.

Baldo Ramos -natural de Celanova, coma o poeta- presenta unha sucesión de imaxes de estilo surrealista, formato caligráfico, cunha mestura cromática na que contrastan negro, branco, vermello, amarelo, lila e granate.
Dispoñible na nosa biblioteca.


PELEGRÍN, Ana. Huerto del limonar. Poetas del 27. Zaragoza: Edelvives, 2007. ISBN 978-84-263-6210-0.

Doce poetas del 27 se reúnen en este metafórico Huerto del limonar: Rafael Alberti, Vicente Aleixandre, Dámaso Alonso, Manuel Altolaguirre, Luis Cernuda, Gerardo Diego, Federico García Lorca, Jorge Guillén, Concha Méndez, José Moreno Villa, Emilio Prados y Pedro Salinas, para dialogar entre ellos y con sus lectores sobre poesía. Poesía que une tradición y vanguardia y que se dice en voz alta o se lee en silencio, con honda emoción creadora. Ana Pelegrín ha reunido, en esta antología, poemas de autores del 27 que por su temática, sonoridad o estructura despiertan el amor a la poesía moderna y tradicional. Rafael Vivas ha ilustrado esta antología con delicadeza cromática y composiciones llamativas, pocas veces realistas, siempre evocadoras. Como requiere la poesía.Disponible en nuestra biblioteca.


Xa tes todos estes libros na sección de recomendados do blogue!

21/03/12

Óscar de animación

Unha entradiña rápida para contarvos que un vídeo que puxemos aquí en febreiro, Os fantásticos libros voadores do Sr. Lessmore, gañou o Óscar á mellor curta de animación neste ano.

Se non o vichedes, aínda estades a tempo!

Neste enlace podedes ver os nominados e os gañadores nas categorías de mellor película de animación (gañou Rango) e mellor curta de animación 2012. Por desgracia, na maioría dos casos son só os trailers, pero tentaremos conseguir algúns para a biblioteca.

Día Mundial da Poesía


Din que un poema cantado é dúas veces poesía. Hoxe, Día Mundial da Poesía, traémosvos uns versos musicados por artistas da nosa terra. Non vos perdades mañán as recomendacións de poesía para a ESO e o 3º ciclo de primaria.





TEÑO O CORAZÓN SENLLEIRO
Teño o corazón senlleiro
e orfo na noite fría.
Non importa, agardaréi
polo albor do novo día.
Teño lobos, teño sombras,
teño a sorte fuxidía.
Non importa, agardaréi
polo albor do novo día.
Está mudo o reixiñol
que outrora cantar solía.
Non importa, agardaréi
polo albor do novo día.
Que está comigo a esperanza,
fiando, fía que fía…
Ela fía i eu confío
no albor do novo día.

Celso Emilio Ferreiro (1968) Viaxe ao país dos ananos
Música: L. E. Batallán (1975) Aí ven o maio






ALALÁ
Eu de noite iría de noite,
no medio do temporal.
Ir de día á luz do día
dáme medo, miña nai.

No fondo do teu ollare
unha gamela abanea.
Quen se puidera afogare
na ardora dunha misteira.

O que soño é verdade
como o silencio é un falare.
Se roubei o teu retrato
foi pra aprender a mirare.

Eu non sabía que había
tanta alegría nas bágoas
nin neve nas bidueiras
nin esperanza nas mágoas.

Rivas, Manuel (2009), A desaparición da neve, (Madrid: Alfaguara)
Música: Berrogüetto (2010) Kosmogonias








Maio longo... maio longo,
todo cuberto de rosas,
para algús telas de morte;
para outros telas de vodas.
Maio longo, maio longo,
fuches curto para min:
veu contigo a miña dicha,
volveu contigo a fuxir.

Rosalía de Castro (1880), Follas Novas
Música: Carlos Núñez e Anabela (2000) Mayo longo







MADRIGAL Á CIBDÁ DE SANTIAGO
Chove en Santiago,
meu doce amor.
Camelia branca do ar
brila entebrecida ó sol.
Chove en Santiago
na noite escura.
Herbas de prata e de sono
cobren a valeira lúa.
Olla a choiva pola rúa,
laio de pedra e cristal.
Olla no vento esvaído
soma e cinza do teu mar.
Soma e cinza do teu mar
Santiago, lonxe do sol;
ágoa da mañán anterga
trema no meu corazón.

García Lorca, Federico (1935) Seis poemas galegos
Música: Luar na lubre (1999) Cabo do mundo





LELA
Están as nubes chorando por un amor que morreu
Están as rúas molladas de tanto como choveu.
Lela, Lela, Leliña por quen eu morro
quero mirarme nas meniñas dos teus ollos.

Non me deixes e ten compaixón de min.
Sen ti non podo, sen ti non podo vivir.
Dame alento coas túas palabras, dame celme do teu corazón,
dame lume coas túas miradas, dame vida co teu doce amor.

Lela, Lela, Leliña por quen eu morro
quero mirarme nas meniñas dos teus ollos.
Non me deixes e ten compaixón de min.
Sen ti non podo, sen ti non podo vivir.

Alfonso Daniel Rodríguez Castelao (1941) Os vellos non deben de namorarse
Música: Dulce Pontes e Carlos Núñez (1996) A irmandade das estrelas

20/03/12

Catro palabras, catro linguas

 «El mensaje de los poetas, a menudo testigos de excepción de las profundas transformaciones políticas y sociales de la historia, es imperecedero. Sus textos nos invitan a forjar una paz duradera en las conciencias, a replantearnos la relación del hombre con la naturaleza y a fundar un humanismo que se nutra de la singularidad y a la vez de la diversidad de los pueblos. Es una empresa difícil, que exige la participación de todos en escuelas, bibliotecas e instituciones culturales. Como dijo el poeta Tagore, de cuyo nacimiento celebramos este año el sesquicentenario, «mis días se me han ido afinando las cuerdas de mi arpa».».

Mensaxe da Sra. Irina Bokova, Directora Xeral da UNESCO, con motivo do Día Mundial da Poesía, 
21 de marzo de 2011


Mañán mércores, 21 de marzo, é o Día Mundial da Poesía dende que a UNESCO o proclamara en 2001. Non é casualidade que a data coincida co inicio da primavera.

Como outros anos, as bibliotecas catalanas encargaron a un poeta da terra que lles fixera un poema para conmemorar este día. O poema está traducido a 20 linguas da península e doutros países (guaraní, italiano, xaponés, sueco...), mais non ó galego. Ofrecémosvos esta traducción para que poidades disfrutalo na nosa lingua, xunto coas versións en inglés, francés e caló:

Catro palabras
Medio en soños, un anxo
aparéceseme e téntame:
escribe, fai un poema.
Quero sacalo de enriba,
quero durmir o soño dos xustos,
ou o soño dos pecadores,
tanto dá. Quero durmir.
Pero el insiste.
Ten, di: catro palabras:
mundo, país, lingua, amor.
E engade: case
xa che fixen o poema.
Eu dígolle: se escribo mundo,
ben terei que engadir
desastres, fame e guerras.
Se escribo país, xa entro
no territorio tolo
do ser e das pantasmas.
E se escribo lingua, ves?,
a dor  rómpeme a alma.
Non podo escribir máis.
E dime: ti escribe amor
polo mundo e polo país
e por esta lingua
que morre e rómpeche a alma:
verás como aínda podes
facer este e mil poemas.
Narcís Comadira
Traducción: Chus Martínez


Four words
Half in dreams, an angel
appears before me and tempts me:
write, make a poem.
I want to get him off my back,
I want to sleep the sleep of the just,
or the sleep of sinners,
I don’t care which. I want to sleep.
But he insists.
Here you are, he says: four words:
world, country, language, love.
And he adds: I’ve almost
written the poem for you.
I tell him: if I write world,
I’ll be forced to add on
disasters, famine and wars.
If I write country, I’ll be entering
the crazy territory
of human essence and phantoms.
And if I write language, d’you see?
Grief breaks my heart.
I can write nothing more.
And he tells me: just you write love
for the world and for country
and for this language
that is dying and which breaks your heart:
you will see that you can still
make this one and a thousand poems.
Narcís Comadira
Translation: Anna Crowe

Quatre mots
Un ange m’apparaît
comme en rêve et me tente :
écris, fais un poème.
Va-t’en, je veux dormir,
du bon sommeil des justes,
du sommeil des pécheurs,
ça m’est égal. Je veux
dormir. Mais il insiste.
Il dit : tiens, quatre mots :
pays, monde, amour, langue.
Et aussi : ton poème,
le voilà presque écrit.
Je dis : si j’écris monde,
il faudra mettre aussi
désastres, faim et guerre.
Si j’écris pays, j’entre
dans le territoire fou
de l’être et des fantômes.
Si j’écris langue, sais-tu,
cela m’arrache l’âme.
Je ne peux plus écrire.
Il dit : écris amour
du monde et du pays,
de ta langue qui meurt
et qui t’arrache l’âme :
tu vois, tu peux écrire
ce poème et mille autres.

Narcís Comadira
Traduction: Annie Bats


Quate mots
Miei en sònis, un ange
que m’apareish e me tempte:
escriu, hè un poèma.
Me lo voi trèir deth dessús,
voi dromir eth sòn des justi,
o eth sòn des pecadors,
que m’ei parièr. Dromir que voi.
Mès eth qu’insistís.
Tè, ditz: quate mots:
mon, país, lengua, amor.
E hig: lèu
te sò hèt eth poèma.
Jo que li digui: s’escriui mon,
que me i calerà híger
desastres, hame e guèrres.
S’escriui país, qu’entri
en territòri hòl
der èster e des hantaumes.
E s’escriui lengua, ves?,
eth dolor me trinque era anma.
Non pogui escríuer mès.
E me ditz: tu escriu amor
peth mon e peth país
e per aguesta lengua
que se morís e te trinque era anma:
veiràs qu’encara pòs
hèr aguest e mil poèmes.

Narcís Comadira
Revirada: Xavier Gutiérrez


Fotografía do poema de Bécquer atopada aquí.

16/03/12

A volta ao mundo en 80 días - Páx.99


A volta ao mundo en 80 días é o libro do ano no noso centro. Con el están a traballar varios profes, a partires del inspirámonos para o entroido e o meco, contamos as aventuras de Fogg na biblioteca, e ata temos alí unha exposición especial de libros de viaxes e libros do mundo.

Xa sabedes que esta é unha obra clásica de Jules Verne, unha novela de aventuras chea de humor, que deu lugar a moitas adaptacións, películas, debuxos animados... e tamén moitos creadores inspiráronse no seu título para as súas obras (por exemplo, La vuelta al mundo en 80 cuentos, que tes na biblio).

Por se algún despistado aínda non o leu, aquí tedes un fragmento: o da páxina 99.

"O guía, co fin de abreviar a distancia do percorrido, deixou á dereita o trazado da vía coas obras en curso de execución. Dito trazado, moi contrariado polas caprichosas ramificacións dos montes Vindhias, non seguía o camiño máis curto que Phileas Fogg tiña interese en coller. O parsi, moi familiarizado cos camiños e os carreiros do país, pretendeu gañar unha vintena de millas atallando polo bosque, e confiaron nel.

Phileas Fogg e sir Francis Cromarty, afundidos ata o pescozo nas artolas, resultaban violentamente sacudidos polo trote ríxido do elefante, ao que lle impoñía unha marcha rápida o su mahut. Pero eles aturaban a situación coa meirande flegma británica, observaban pouco e case que non se vían un ao outro.

Tocante a Passepartout, sentado no lombo do animal e directamente sometido aos golpes e contragolpes, tiña bo coidado, conforme a unha recomendación do seu amo, de non conservar a lingua entre os dentes, se é que non a quería cortar a rente. O bo do mozo, ora lanzado contra o pescozo do elefante, ora guintado contra as súas ancas, facía o volteo coma un clown sobre dun trampolín. Pero el divertíase, rindo no medio dos seus saltos de acróbata, e tiraba unha pedra de azucre do seu peto cada pouco, que o intelixente Kiouni agarraba co bico da trompa sen interromper un instante o seu trote regular.

Tras dúas horas de marcha, o guía detivo o elefante e deulle unha hora de repouso. O animal devorou ramallada das árbores e arbustos, despois de apagar e sede nunha charca próxima. Sir Francis Cromarty non se queixou por este alto. Estaba desfeito. Mr. Fogg semellaba tan fresco coma se acabase de erguerse do leito."

VERNE, Jules. A volta ao mundo en 80 días.Vigo: Edicións Xerais de Galicia, 2008. ISBN 978-84-9782-775-1.


Podes lelo tamén en internet gratis e de xeito legal.

15/03/12

Podo alquilar este libro?

Esta é unha pregunta que escoitamos moito na biblioteca, especialmente co alumnado máis novo. Eu moitas veces contesto que non, e logo engado "pero podes levalo prestado" ;-)
Para aclarar dúbidas, especialmente coas novas adquisicións, aquí vai a guía de todo o que sempre quixeches saber sobre o préstamo de libros e outros materiais na biblioteca.

1. Que tipo de cousas podo levar emprestadas para a miña casa?
Todo menos revistas, atlas, enciclopedias e dicionarios, que só se poden consultar no centro. Por razóns obvias, tampouco podes levar os ordenadores nin os reproductores de CD.
O que si podes levar: libros, CD (de música, de xogos, de consulta...), DVD (películas, xogos, consulta...).


2. Canto tempo podo telos prestados?
Os libros podes telos dúas semanas. Se non che dá tempo a rematalo, podes renovar o préstamo unha semana máis. Pero non esquezas que pode haber outras persoas esperando para lelo!
O material audiovisual (en CD e DVD) préstase por 5 días.
En ocasións especiais (as vacacións de nadal, por exemplo) deixamos que levedes os libros máis tempo, pero tes que preguntarnos antes.


3. Cantas cousas pode ter prestadas ó mesmo tempo?
Podes ter ata tres documentos, dá igual que sexan libros, CD ou DVD.
Nas vacacións de nadal podes levar ata cinco.


4. Que ocorre se me retraso na devolución?
Ocorre que alguén pode estar desesperado esperando para ler xusto ese libro. E ás veces ocorre que Conan o Bibliotecario non ten un bo día e podes perder algo máis que o autobús. Pero o que ocorre normalmente, xa falando en serio, é que por cada semana de retraso virás unha tarde á biblioteca a botarnos unha man.


5. Que preciso para levar algo prestado?
O único que precisas é o carnet da biblioteca. Se non o tes, fala coas encargadas.


6. E para devolver as cousas, como fago?
Simplemente déixaas no carriño que pon "Carro de devolucións", que está ó carón da nosa mesa.


Se aínda tes dúbidas, xa sabes que podes preguntar ás profes e ó alumnado axudante cando queiras. Ademáis, podes enviarnos un correo ou facer un comentario a esta entrada.
 A próxima semana falaremos de lectura na sala e uso de aparellos electrónicos. 

14/03/12

Xa é primavera en Torneiros

Aínda non empezou a primavera oficialmente (iso ocorrirá a próxima semana) pero xa estamos a ver os cambios na natureza, que desperta despois dun seco inverno.

Como estamos en época de exames e hai que desconectar un pouco, hoxe traémosvos un fermoso vídeo sobre a chegada da primavera, que agardamos que vos guste, máis un clásico: A primavera, das Catro estacións de Antonio Vivaldi, nunha versión vibrante de Il Giardino Armonico na que se distinguen perfectamente os cantos dos paxaros, a tormenta...




Four from InkyMind on Vimeo.
Four é un tributo á natureza e en particular ó paso das estacións que dá ritmo á vida de tódolos seres e alimenta os desexos e a esperanza.


Four está ambientado nun bosque, un dos lugares que se ve máis influído polos diferenzas de cores e formas dos cambios de estación.

A chegada dunha nova estación descríbese coma un despertar e está representada simbólicamente pola Primavera (unha especie de elfo) que desperta.
(Tradución do texto orixinal que acompaña ó vídeo).








Vivaldi basouse neste soneto (que se pensa que escribíu el mesmo) para compor este concerto:

Chegou a primavera e de contento
as aves saúdana co seu canto,
e as fontes ó son do branco vento
con doce murmurio flúen en tanto.

O aire cubren co seu negro manto
tronos, raios, heraldo do seu advento,
e calándoos logo, aves sen conta
tornan de novo ó seu canoro encanto.

E así sobre o florido ameno prado
entre plantas e fronda murmurante
dorme o pastor ó carón do seu leal can.

De pastoral gaita con son festivo
danzan ninfa e pastor baixo o tellado
brillante na nova primavera.


13/03/12

Facer que chova

Olla a choiva pol-a rúa,
laio de pedra e cristal.
Olla no vento esvaído
soma e cinza do teu mar.
                     F.García Lorca


Lemos abraiados que a Comunidade de Madrid inviste 120.000€ nun programa para estimular as nubes e provocar a chuvia, proxecto que xa se estudiara no 2006 e supostamente quedara aparcado. En realidade eses cartos van destinarse a un equipo de radiometría que estudiará como se comportan as nubes na zona, e logo xa se poría en marcha o resto do programa: bombardear as nubes con ioduro de plata. O obxectivo é provocar máis chuvia (ou neve) na zona do río Lozoya, onde se atopan 5 embalses que proporcionan a meirande parte da auga de Madrid.

A nós xa nos sonaba un experimento similar en China, así que nos puxemos a investigar e descubrimos que hai bastantes precedentes, incluso en España:

- China empregou este sistema para que chovese e se limpase a atmósfera da cidade de Pekín xusto antes dos Xogos Olímpicos.
- Tamén en China, provocaron unha nevada artificial espectacular para aliviar a sequía o pasado novembro.
- En España usáronse métodos artificiais na zona de Lleida para suavizar a intensidade do granizo (e protexer as colleitas) de 1986 a 2005 . Agora siguen usándose en Teruel e Zaragoza.
- Durante a Guerra de Vietnam, EEUU tiña previsto alongar a tempada dos monzóns para inundar o Vietcong, pero fallaron.
- En Australia e en varios estados americanos incentivan as nevadas para que sexan máis intensas.
- En Rusia, "descargaron" nubes que levaban restos radioactivos de Chérnobil antes de que chegasen a Moscú.

Os ecoloxistas alertan de que este tipo de actuacións poden ter consecuencias imprevistas na meteoroloxía e no ser humano, pero polo momento non hai probas de que sexa así. O seu consello e actuar para evitar o cambio climático en vez de usar estas técnicas. Aparte das lóxicas reticencias que teñen eles, e que compartimos, nós temos tamén outro tipo de reticencias: as éticas. As nubes non pertencen a ninguén, a ningún país e a ningunha comunidade. De verdade temos dereito a facer que deixen a súa auga onde nós queremos? E privar ós nosos veciñ@s desa auga? O plantexamento é o mesmo que no caso dos ríos: son de tod@s e non podemos baleiralos no nosa leira. Por outra banda tamén dá un pouco de medo pensar que algún día poderían usar armas meteorolóxicas nas guerras ou como xeito de "castigar" a outros países (como tiña previsto facer EEUU).

Como di a cantiga, "se chove deixa chover, se orballa deixa orballar", e se nin chove nin orballa, a consumir menos auga e usala con sentidiño. Non será mellor?

Artigo xornalístico de 2009 sobre a manipulación das nubes e artigo con información sobre os plans da Comunidade de Madrid.

10 consellos para protexer o medio ambiente, evitar o quentamento global e non ter que recurrir a estes sistemas para provocar a chuvia.

Fotografía: Inés Montenegro


12/03/12

Inauguramos o clube de lectura!

Foto: Inés Montenegro


Mañán martes inauguramos o novo clube de lectura do noso centro! As responsables da biblioteca estamos encantadas coa acollida que tivo a proposta entre o alumnado do último curso de Primaria e o primeiro ciclo da ESO: nada menos que 22 lector@s! Tendo en conta o que oímos doutros centros, a verdade é que non esperabamos máis de media ducia (con sorte), así que xa vos podedes imaxinar a alegría :-)

Como é a primeira vez que o facemos non nos atrevimos a meternos en moitos fregados, pero se a experiencia sae ben o vindeiro curso teremos clube tamén para o segundo ciclo da ESO.

Un clube de lectura é simplemente un grupo de xente que le o mesmo libro simultaneamente e se xunta de cando en vez para comentar o que leron. Iso facémolo constantemente entre amigos e compañeiros, non si? A diferencia é que o clube vai marcando datas para xuntarse e o que hai que ler para ese día. No noso caso, xuntaremonos catro martes de 14 a 16 no cole, cada dúas semanas, e ademáis teremos tamén reunións virtuais no noso grupo privado de Edmodo.com (unha plataforma social de internet) cada dúas semanas. E ó final... haberá unha viaxe para todos os participantes!

O libro que eliximos vai gustarvos a todos: A chave da Atlántida. É unha novela na que se busca a chave que permite acceder a Atlántida, unha civilización en hibernación que o autor sitúa moi pretiño de nós. Como podedes ver, é unha historia de ciencia ficción que ademáis ten un ritmo trepidante e que engancha na súa lectura.

Se queredes ler un fragmento da novela, podedes facelo neste enlace.


09/03/12

A chave da Atlántida - Páx.99


- Si, si. Déixame facer memoria -contestou o vello profesor rañando a calva-. Por suposto, lémbroo perfectamente, un labirinto rodeado por liñas ondulantes.
Fran e o profesor quedaron meditabundos. Ningún dos dous sabía como utilizar a información que tiñan no seu poder.
- En todo caso, estamos de sorte. Sen ese colgante Hiperión non pode acceder a Atlántida.
- Tío, iso está ben, pero... e A-0?
Fran non contestou. El sabía que Hiperión precisaba a A-0 con vida ata que chegase o momento final. Aínda que o descubrimento da utilidade do colgante cambiara a súa intuición sobre o acceso á Atlántida, el sabía que o robot seguía a ser a clave.
- Temos que saír correndo para Vigo! -exclamou Eva-. Pero, como? Tardamos moito en chegar ata Rabat.
- Tranquila, rapaciña -contestou o profesor chiscando un ollo-. Este vello aínda ten moitos recursos. E farei o posible por compensar a miña covardía ante Hiperión.

James Blackwook separouse un pouco deles para facer unhas chamadas telefónicas.
- Aínda que A-0 pareza forte, non o é. Precisa de nós para sobrevivir -dixo Eva con seguridade.
- E ti como podes sabelo?
- Porque llo lin nos ollos -contestou Eva cun murmurio.
- Miña rula, el non é coma nós. Non é humano.

FARIÑA, Anxo: A chave da Atlántida. Vigo: Xerais, 2011. ISBN 978-84-9914-298-2.