Entrevista con Elena Gallego Abad

Biosbardia. O país dos libros en galego é unha revista electrónica con contidos moi interesantes sobre literatura e que vos recomendamos.
Reproducimos a continuación a entrevista de César Lorenzo Gil a Elena Gallego Abad que eles publican:

Elena Gallego Abad: “A historia de ‘Dragal’ dá para tres triloxías”

Elena Gallego xunto á árbore que dá libros da serie ‘Dragal’ nas súas diversas edicións.

César Lorenzo Gil.

Unha historia de dragóns, escrita case como un reto familiar, cambioulle a vida a Elena Gallego Abad (Teruel, 1969). Dragal, a serie de narrativa xuvenil fantástica que edita Xerais chega agora ao seu cuarto volume: A estirpe do dragón. Falamos coa autora sobre este fenómeno que xa vendeu máis de dez mil exemplares e que está a piques de converterse en película e en cómic interactivo en liña.

Empecemos polo primeiro capítulo da historia. Cando ideou Dragal xa contaba con que fose unha serie?
Non. Teño contado moitas veces como empezou todo. Hai seis ou sete anos eu era a nai dun adolescente de quince anos, Adrián, que tiña o cuarto empapelado con imaxes de dragóns, que pasaba o día enteiro a ler historias de fantasía con dragóns polo medio, historias de mundos paralelos e portas cara a dimensións descoñecidas. Falando co meu fillo, fun consciente de que ignoraba moitas cousas das propias tradicións galegas e logo de discutirmos sobre as posibilidades da cultura nosa para crear un universo fantástico apegado ao terreo e verosímil, púxenme a escribir unha historia. Ía ser simplemente un conto para demostrarlle que se podía facer unha boa aventura con dragóns pero a medida que ía escribindo, a cousa foi medrando e converteuse nun libro. Adrián leuno e gustoulle, así que un día, case por casualidade, lin as bases do Premio Caixa Galicia (hoxe Jules Verne) de literatura xuvenil que convocaba Xerais e dixen para min: “o non xa o tes, é só gastares un pouco en fotocopias e correos”. Nese momento todo cambiou. Aínda que o libro non gañou o premio, o xurado fixo unha mención especial, unha recomendación para que a editorial publicase o libro.

Recordo que aquel ano en San Simón falábase tanto do seu libro coma da gran gañadora da tarde, Rosa Aneiros, que levou xuntos o devandito Caixa Galicia e mais o Xerais de novela. Que pasou despois?
Na primeira reunión que tiven con Manuel Bragado, director de Xerais, xa me amosou o gran problema do libro: “Dragal non termina; continúa”. Eu respondinlle que así era pero que non sabía se a cousa unicamente daría para engadirlle corenta páxinas máis, que quizais o plan era escribir unha triloxía. Ía un tanto de farol, pensei na triloxía porque é moi común que se fagan series así na fantasía pero até ese momento non fora tan ambiciosa. “Vale. Pois ponte a escribila”, contestoume Bragado. E así aquela historia para Adrián acabou tomando o rumbo dun proxecto moito máis grande.

O instinto de Xerais era atinado. O primeiro libro triunfou.
Xa vai pola oitava edición. Coido que foi fundamental a recepción nos centros de ensino. Lembro especialmente as palabras dun profesor que falou comigo sorprendido de que un alumno seu que nunca lera nada, de socato estaba o día enteiro cun libro na man; incluso nas clases lía ao escuso. Cando averiguou que libro estaba a ler, interesouse e encontrou en Dragal calidades suficientes para recomendalo, para aproveitalo nas súas clases. A cousa ía medrando xa sen que eu intervise. Circulaban guías didácticas sobre o libro feitas polos propios profesores; cando ía a algún centro dar unha charla encontrábame as paredes decoradas con motivos do libro. A rapazada non paraba de preguntar como continuaba a historia.

A cousa ía medrando xa sen que eu intervise. Circulaban guías didácticas sobre o libro feitas polos propios profesores.

E así chegaron a segunda e a terceira entregas. E o fenómeno deixou de ser unicamente galego. O libro xa ten edición catalá, inglesa e española. Como foi o proceso de expansión?
Primeiro, naceu dun complexo propio. Recordo chegar a Madrid, a unha desas librarías de enorme superficie e decatarme de que había un cento de libros sobre dragóns e que o meu non estaba. Decateime de que tiña que esforzarme por conseguir estar nun nivel diferente e púxenme á tarefa.

Ten vostede axente literario?
Non teño. Eu convertinme na miña propia axente literaria. Contactei con editores de fóra e ofrecinlles a historia. Nalgúns casos tiven que insistir moito, ofrecerme ao cento por cento, convencelos de que é unha historia universal, que ten interese para públicos moi variados. Os editores que lle deron unha oportunidade quedaron moi satisfeitos. A miña editorial en catalán, Pagès Editors, cando decidiu crear unha nova colección de libros xuvenís co gallo do seu 25º aniversario, inaugurou a nova serie co Dragal. Aínda recordo o día que fun á Casa do Libro en Barcelona e vin o meu libro ao lado dun dos de Harry Potter. Foi unha sensación moi especial.

A receita, daquela, para os escritores galegos, é a perseveranza no traballo “comercial”?
No meu caso foi así. Non podes unicamente pensar en escribir boas historias, tes que pensar que a túa obra é coma un fillo, que precisa coidados, atención, que te preocupes por ela, que fagas todo o posible polo seu benestar. Eu sempre considerei fundamental atender os lectores nas redes sociais, visitalos nos centros de ensino, facer presentacións, que me consideren unha persoa accesible coa que comunicarse… E por outro lado, sempre estou intentando abrir mercado. A serie de Dragal está en Alemaña, en Italia, no Xapón, no Brasil e en Portugal. Confío que co tempo se publique neses países e incluso noutros. Ás veces paso as mañás enteiras ao teléfono con editores.

Hai escritores que se queixan de que hoxe en día sexan eles os encargados deses labores, que os distraen de escribir.
Pensei moitas veces en compartir a responsabilidade de “coidar” do Dragal pero sempre penso: a cantos escritores representa un axente? A cincuenta? Quen me di que lle vai dedicar todo o tempo que necesita? Xa recibín varias ofertas pero non quero asinar un talón en branco. Prefiro manter o control sobre o proxecto ao cento por cento. Considero ese labor de promoción intrínseco ao de creación. Cando planifico os ritmos de escritura xa conto co tempo que lle teño que restar. Pero sendo realistas, un escritor fai moito máis que escribir: ten que ler, ten que ler para documentarse, ten que pensar en como resolver determinados nós da historia, ten que formarse en teoría narrativa para contar con ferramentas que a axuden cando se complica manter o fío…

Polo que me di, non parece vostede unha escritora metódica, das que sentan oito horas seguidas a darlle á tecla.
Nalgúns momentos concretos si que o fixen. Fixeime obxectivos de páxinas por xornada e cumprinos pero polo xeral coido que son algo máis anárquica. E penso que esa forma de ser e de facer é a que me fai atractivo o traballo de escribir.

Seguro que ten reflexionado sobre cal é a “fórmula” do éxito de Dragal.
Coido que pode haber varias razóns pero a miña análise non é previa; non nace dun deseño. Cando me poño a escribir só teño dúas cousas en mente: que nunha saga, é imprescindible que cada novo título sexa mellor ca o anterior e que a miña fidelidade é co lector; un lector que non se deixa enganar, que sabe moi ben o que quere, que é esixente, que bufará de rabia se o texto non está á altura das súas expectativas.

Fun sempre unha devoradora de libros e esas lecturas acaban por formar parte dos meus textos.

Íame dar o resultado desa análise a posteriori.
Si. Digo que visto o resultado, Dragal é unha serie que empata moi ben con persoas que len pouco, en moitos casos rapaces que nunca leran nada anteriormente e que encontran nestes libros os alicientes necesarios para engancharse. Cada libro facilita esa “dependencia”, primeiro polas técnicas que emprega: capítulos breves que sempre rematan en alto, que “esixen” continuar a lectura. Segundo, pola mestura de xéneros. Eu fun sempre unha devoradora de libros e esas lecturas acaban por formar parte dos meus textos. Recoñezo que tirei cousas d’Os Cinco, de Enid Blyton, de Viaxe ao centro da Terra, de Jules Verne… Hai aventura, hai amor, hai relato fantástico e novela histórica… E terceiro, porque a narración é realista.

Non me dirá que os dragóns existen na realidade.
É moi curioso que estean presentes en todas as culturas… Pero non é iso o que quero dicir. Refírome a que son textos moi documentados, rigorosos coas fontes. Todo o que se conta aparece nos textos tradicionais da cultura galega. Todos son feitos que se poden pescudar ben por lugares físicos ben por fontes históricas. A base de todo o proxecto naceu do Códice Calixtino. A lenda, a historia do Dragal forma parte da historia xacobea, a creación galega máis universal. Pero non só iso: as partes científicas están explicadas con verosimilitude. É ficción pero o lector non se encontra con disparates. Decátase de que todo flúe sen estridencias.

E Dragal xa non só é unha colección de libros. Prepárase unha película sobre a serie. Cónteme.
O proxecto audiovisual naceu dun encontro casual. Coñecín o produtor Xulio Casal, de Ficción Producciones, quen estaba a buscar unha historia pensada para o público xuvenil xa que tiñan cubertos os ámbitos para adultos e para cativos. Falando falando interesouse moito por facer algo co universo Dragal. Xurdiu primeiro un proxecto audiovisual educativo no que participan varios centos de alumnos e logo a idea da película. Tamén se está a preparar un proxecto de cómic interactivo, que explota as posibilidades do formato en liña, con videoxogos integrados… O salto ao audiovisual foi moi importante para Dragal IV.

E iso?
Casal falaba comigo a cada pouco, pedíame ideas ou explicacións. Chegou un momento no que lle dixen: “Mira, se teño que pórme a escribir case que escribo outro libro da serie”. E así foi.

Antes contábame que a historia ao primeiro ía para triloxía. Xa lle ten límite?
A historia de Dragal dá para tres triloxías. A medida que investigo, que abro a mente, doume de conta do moito que queda por contar. É un proxecto tan amplo coma queiramos que non dou por rematado. Como dixen antes, o único límite que me poño é que cada libro que se publica de novo sexa mellor ca o anterior.

Non teme acabar cansa dos dragóns?
Iso poderíame pasar se esta fose unha historia unicamente de dragóns. Non. Esta é unha historia de Galicia. É tan variado e diferente, esíxeme tantas cousas libro a libro que estou ben lonxe de cansar. Por exemplo, en Dragal IV tiven que aprender a sintetizar. En cada libro aprendo cousas novas; é unha das cousas máis interesantes.

De canto lle valeu esa aprendizaxe na narrativa para mozos cando publicou Sete caveiras (Xerais), unha novela negra para adultos?
De moito. Tanto no proceso de escrita coma no de promoción. Sete caveiras foi un libro que me fervía e escribino moi rápido. Funcionou moi ben. Xa vai pola terceira edición e estou en negociacións cunha editorial para lanzar unha versión en francés. Serviu ademais para rachar certos preconceptos sobre Dragal. Como é unha serie pensada para o público mozo, moitos lectores adultos tiñan reparos en achegarse. Logo de leren a miña outra novela foilles máis fácil.

Vistos os resultados, seguro que haberá máis libros para adultos.
Seguramente. De feito, xa teño unha novela rematada. Publicarase proximamente.

Vostede, no momento de publicar o primeiro volume de Dragal, traballaba como xornalista. Agora dedícase a tempo completo á escrita de ficción?
Non teño tempo nin disposición para traballar para algún medio de comunicación. En poucas semanas saio para Catalunya para facer promoción. É posible que estea na Feira do Libro de Madrid, quizais noutros eventos literarios no estranxeiro… Quixen arriscalo todo nesta aventura. Se as cousas se torcen, sempre podo voltar ao xornalismo.

É moi difícil falar cunha escritora que vive do que escribe en Galicia.
Eu aíndo non estou nesa categoría. Estou sementando para conseguilo.

Non lle dan as contas?
Aínda non. Se sumo os gastos de promoción, desprazamentos, contactos… non compensan as vendas. Pero coido que este é o único camiño para lograr poder vivir da literatura. Quen dos que se dedicaron ao xornalismo algunha vez pero que tiñan inquedanzas literarias non soñou nunca poder vivir de escribir? Eu tamén o soñaba e aínda que me parecía moi difícil, nunca estiven máis perto. Teño que seguir camiñando para facelo posible.

Que leu recentemente que lle gustaría recomendar?
As dúas novelas de Pedro Feixoo: Os fillos do mar e A memoria da choiva (ambos publicados por Xerais). É un dos grandes narradores do noso tempo.